مراقبت از پوست یکی از موضوعات داغ در شبکه‌های اجتماعی است. به نظر می‌رسد تعداد بی‌پایانی از پست‌ها و ویدیوها درباره محصولات مراقبت از پوست وجود دارد که توصیه می‌کنند برای داشتن پوستی سالم، جوان و زیبا از چه محصولاتی استفاده کنیم (یا از چه محصولاتی پرهیز کنیم).

اما بخشی از اطلاعاتی که به‌صورت آنلاین منتشر می‌شود ممکن است به‌طور ناخواسته گمراه‌کننده باشد و به جای بهبود وضعیت پوست، خطر آسیب رساندن به آن را افزایش دهد.

در حالی که پوست ما یک سد قدرتمند است که از ورود بسیاری از مواد خارجی مضر به بدن جلوگیری می‌کند، استفاده نادرست از ترکیبی از محصولات مراقبت از پوست می‌تواند به «سد پوستی» آسیب برساند.

سد پوستی چیست؟

لایه بیرونی پوست که استراتوم کورنئوم نامیده می‌شود، همان سد پوستی است. این لایه از سلول‌های مرده‌ای تشکیل شده که از کراتین ساخته شده‌اند – همان پروتئینی که در ناخن‌ها و موها وجود دارد.

شیوه قرارگیری این سلول‌های کراتینی شبیه به یک دیوار آجری و سیمانی است. سیمان بین این آجرهای کراتینی از لایه‌های لیپیدی (چربی‌ها) تشکیل شده است، مانند سرامیدها، کلسترول و اسیدهای چرب. این ساختار باعث می‌شود که مولکول‌های مضر به‌سختی بتوانند از سد پوستی عبور کنند و وارد بدن شوند.

چرا سد پوستی اهمیت دارد؟

سد پوستی به‌عنوان اولین خط دفاعی در برابر عوامل مضر محیطی عمل می‌کند و از ورود پاتوژن‌ها، آلرژن‌ها، مواد شیمیایی و میکروارگانیسم‌های مضر به بدن جلوگیری می‌کند. همچنین، سد پوستی دمای بدن را تنظیم کرده و با جلوگیری از از دست دادن آب، پوست را هیدراته نگه می‌دارد. این ویژگی‌ها مانع خشکی و پوسته‌پوسته شدن پوست شده و به داشتن پوستی نرم و سالم کمک می‌کند.

چه عواملی به سد پوستی آسیب می‌رسانند؟

اگر سد پوستی به هر دلیلی آسیب ببیند، توانایی آن در حفظ رطوبت کاهش می‌یابد. این موضوع باعث از دست رفتن آب پوست و آسیب‌پذیری بیشتر پوست در برابر عوامل خارجی می‌شود. نتیجه آن پوستی کدر، خشک و بی‌انعطاف خواهد بود.

برخی از عادات سبک زندگی مانند رژیم غذایی نامتعادل، سیگار کشیدن، استرس، قرار گرفتن بیش از حد در معرض نور خورشید و کمبود خواب می‌توانند به سلامت سد پوستی آسیب بزنند.

علاوه بر این، برخی از مواد موجود در محصولات مراقبت از پوست تجاری نیز می‌توانند به‌طور ناخواسته به سد پوستی آسیب برسانند. برای مثال:

  • استفاده مکرر از محصولات حاوی الکل، شوینده‌های قوی و لایه‌بردارها می‌تواند لایه اپیدرمی محافظ پوست را از بین ببرد.
  • استفاده بیش از حد از لایه‌بردارهای فیزیکی (مانند اسکراب صورت) ممکن است ساختار «آجر و سیمان» سد پوستی را تخریب کند.
  • لایه‌بردارهای شیمیایی مانند آلفا هیدروکسی اسیدها (AHA) و بتا هیدروکسی اسیدها (BHA) اگر بیش از حد استفاده شوند یا با محصولات نادرست ترکیب شوند، می‌توانند حساسیت پوست را افزایش دهند.

آیا سد پوستی قابل ترمیم است؟

خبر خوب این است که سد پوستی اغلب می‌تواند خود را ترمیم کند – معمولاً در عرض چند روز اگر آسیب سطحی باشد. در موارد زخم‌های عمیق‌تر، ترمیم ممکن است چند هفته طول بکشد.

برای حمایت از ترمیم سد پوستی:

  • از محصولات ملایم مانند پاک‌کننده‌ها و مرطوب‌کننده‌های حاوی سرامیدها استفاده کنید.
  • رژیم غذایی سالم داشته باشید و آب کافی بنوشید تا پوست از درون نیز تغذیه شود.
  • از کرم ضدآفتاب روزانه استفاده کنید تا از آسیب‌های ناشی از اشعه UV جلوگیری کنید.

سد پوستی بسیار مقاوم است، اما مراقبت و محافظت از آن با اجتناب از محصولات خشن، پیروی از رژیم غذایی سالم و هیدراته ماندن بهترین شانس را برای داشتن پوستی سالم و عملکرد مناسب فراهم می‌کند.